Hüseyin Çakır'ın yeni kitabı, Solda Yenilenme Deneyimi ve TİP-TKP BİRLİĞİ kitabı Haziran ayında raflardaki yerini alıyor. Kendi sosyal medya hesabından kitabın duyurusunu yapan Hüseyin Çakır, Yıllardır süren hazırlığı tamamlandığını açıkladı. 

Çakır kitabın Haziran ayının ilk haftası okurlarla buluşacağını söyledi.

 YENİ KİTABIM:

Solda Yenilenme Deneyimi

TİP-TKP BİRLİĞİ

ve

Türkiye Birleşik Komünist Partisi

Haziran ilk haftasında çıkıyor.

Belge Yayınları

Haziran 2017

701 Sayfa

SUNUM

“Katı olan her şey buharlaşır”

K. Marx

Bu araştırmanın konusu olan, Türkiye sosyalist, sol hareket tarihinde derin izler bırakmış iki parti: 1920’de kurulan, 70 yıl yasaklı ve illegal’de varlık yokluk mücadelesi veren Türkiye Komünist Partisi (TKP); 1963’te sendikacıların kurduğu ve 4. Kongrede Komünist nitelik kazanan Türkiye İşçi Partisi (TİP).

12 Mart 1971 darbesi Birinci TİP’i kapattı. TİP 1975’de yeniden

Behice Boran liderliğinde Marksist-Leninist işçi sınıfı partisi olarak kuruldu.

Bu araştırmada, iki partinin kısa tarihlerleri, birleşme süreci, yasal komünist parti kurmak için TKP ve TİP Genel Sekreterlerinin 16 Kasım 1987’de “Dönüş”leri ve sonrası mücadeleleri; iki partinin üstünde birleştiği, program, yenilenme, geçmişin muhasebesi Tezleri yer alıyor.

TİP-TKP birliği Türkiye sol tarihinde, birleşme anlamında bir ilktir.

İki partinin birlik programı aynı zamanda komintern geleneğinden

kopuş programı da olmuştur. Bu programın en temel özelliği: “Süreçlere müdahale eden politika,” anlayışıdır. Birlik Tezlerinde, iktidar olmadan da politik iktidarların politikalarını etkileyerek, demokrasinin derinleşmesinde aktif rol oynayacak çağdaş, demokratik, sol bir partinin kurulması amaçlanıyor.

1979’da Sofya’da uluslararası bir toplantıda ilk kez resmî olarak birlik görüşmesini başlatıyorlar.

7 Ekim 1987’de TİP Genel Başkanı Behice Boran ve TKP Genel

Sekreteri Haydar Kutlu (Nabi Yağcı) Brüksel’de yaptıkları Basın Toplantısıyla TİP ve TKP’nin Türkiye Birleşik Komünist Partisi adı altında birleştiklerini açıkladılar.

7 Ekim 1987 yılında birlik kararı açıklamasından üç gün sonra

10 Ekim 1987’de Behice Boran geçirdiği kalp krizi sonucu bu dünyaya veda etti. Komünist kimliği bilinmesine rağmen eski milletvekili olması dolayısıyla TBMM’de resmî cenaze töreni yapıldı. İstanbul’da yapılan törene 20 bin kişi katıldı.

Politik ortamı değerlendiren iki parti ortak yönetiminin aldığı kararla TBKP’yi yasal olarak kurmak için, TİP Genel Sekreteri Nihat Sargın ve TKP Genel Sekreteri Haydar Kutlu (Nabi Yağcı) 17 Kasım 1987’de Türkiye’ye dönüş yaptılar. 1991’de Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) resmi/yasal olarak kuruldu.

Araştırma 8 bölümden oluşuyor.

Birinci Bölüm’de,

Türkiye Komünist Partisi tarihinden kesitleryer alıyor. TKP’nin kuruluşu, 28-29 Ocak 1920’de Mustafa Suphilerin katledilişi ve sonraki yıllarda devletin TKP’ye karşı yürüttüğü savaşta varlık yokluk yılları, gözaltılar, tutuklamalar, parti içi mücadele ve örgütsel var olma, yok olma yılları. Çok partili hayata geçişle birlikte yasal parti kurulması ve ardından yeniden 1951 büyük tutuklamalar.

1960’lı yıllarda TKP’nin “Dış Büro” olarak yeniden örgütlenmesi,

1973’de Atılım dönemi adıyla TKP’nin yeniden nasıl kurulduğu.12 Eylül darbesi ve sonrasında TKP operasyonları ve rejimin niteliği tartışması. TKP 5. Kongresiyle birlikte başlayan teorik, politik yenilenme ve örgütsel yeniden yapılanma arayışının birlik sürecine gidiş kararı, kararlılığı, belgeler ve tanıklıklara dayanak birinci bölümde yer alıyor.

İkinci Bölüm’de

TİP tarihi Birinci ve İkinci TİP olarak iki ana başlıkta yer alıyor.

Birinci TİP’i sendikacılar kurduktan sonra, Mehmet Ali Aybar’ın çağrılması ve sol, sosyalist aydınların TİP’e katılmasıyla TİP’in sosyalist kimlikli parti oluşu ve hemen ardından nasıl bir sosyalizm tartışması ve parti içi muhalefet(ler). TİP’in olağan ve olağanüstü kongrelerinde yapılan tartışmalar sonucunda Aybar TİP’ten istifa ediyor. 4. Kongrede Sadun Aren ve Behice Boran muhalefeti, -Emek grubu- TİP yönetimine geliyor ve TİP komintern çizgisinde Komünist nitelikli parti çizgisine giriyor.

İkinci TİP’in kuruluşu ve programı ve 1 ve 2. Kongreler parti içi muhalefet ve 3. Kongre Karar Tasarılarının tartışılması sürerken 12 Eylül darbesi oluyor ve TİP’in illegale geçişi anlatılıyor.

Yurtdışında TİP 8. Kongresi ve TKP ile birlik kararı;

Üçüncü Bölüm’de,

TİP-TKP birlik süreci ve iki parti arasında yapılan Mektuplaşmalar;

Dördüncü Bölüm’de,

 Birliğin resmen açıklanması ve yasal komünist parti kurulması için Dönüşler ve yasal olarak TBKP kuruluşu süreci ve yaşanan sorunlar;

Beşinci Bölüm’de

TBKP programı, klasik Marksist-Leninist, Komintern geleneği partileri programından farklı, demokrasi mücadelesini esas alan programdaki temel bakış açıları;

Altıncı Bölüm’de

TİP ve TKP’nin yurt dışında birlik kararı aldıkları son kongreleri ve illegal TBKP kongresi yer alıyor. Bu süreçte yaşananların olumlulukları, olumsuzlukları tanıklıklarla anlatılıyor;

Yedinci Bölüm’de,

TİP-TKP’nin birleştiği teorik, politik temeller ve iki partinin geçmişlerine eleştirel yaklaşımlarının yer aldığı TBKP Kongre Tezler’nin geniş özetine yer veriliyor;

Sekizinci ve son bölümde

TBKP’nin yasal kuruluşu, 1. Kongre ve tartışmalar, kongre kararında yer alan Sosyalistlerin Birlik Partisine katılma, TBKP’nin geleceği kararı... ve daha sonra bu sürecin değerlendirilmesi yer alıyor.

Araştırmanın kısa hikâyesine gelince: 2003 yılında elimin altındaki arşiv belgelerini düzenliyordum, düzenlerken de okuyor ve okuduğum birçok belge beni şaşırtıyordu. 2000’lerin sol ve sosyalist hareketinin tartıştığı teorik, ideolojik ve örgütlenme/parti meseleleri, 1980’lerin ikinci yarısında ve 1990’larda tartışılmıştı. Sonuçta önce Sosyalist Birlik Partisi, yeni katılımlarla Birleşik Sosyalist Parti ve sonrada Özgürlük ve Dayanışma Partisi kurulmuştu.

Ancak solda, demokrasi, devrim gibi tartışmalar bitmemişti. Üstelik aynı konular, aynı kişiler ve örgütler tarafından yeniden, yeniden tartışılıyorlardı. Çok fazla içinde yer almamakla birlikte, zaman zaman toplantılara katılarak ve yayınları takip ederek olup bitenleri izliyordum.

Aynı kişiler ve örgüt temsilcilerinin dönüp dönüp aynı şeyleri söylüyorlar, sonra “başarı” diye ortaya çıkılıyordu. Çok uzun zaman geçmeden tekrar ortaya çıkıp hiçbir özeleştiri yapmadan, solu yeniden kurtarmak için ortaya çıkıyorlardı. Solda birlikle ilgili 1980 sonrasında kim ne demiş ne yapılmış toplayabildiğim belgeleri toplayıp yayınlamaya karar verdim.

Nihayet, “Solda ‘Bir’ lik Girişimleri ve Sosyalist Birlik Partisi Deneyimi” adıyla 2015 yılında Belge Yayınlarından yayınlandı. Bu araştırma için elimin altındaki belgeleri ayrıştırırken, TİP-TKP ve TBKP belgelerini de bir kenarda biriktirmeye başlamıştım, böylece bu araştırma da teorik olarak başlamış oldu. İki yıl süren yazma sonunda bu çalışma ortaya çıktı.

Bazı bilgilerin doğrulanması için başvurduğum arkadaşlarım, dostlarım, tanımadıklarımın çoğu, yardımlarını esirgemediler. Kendilerine teşekkür ediyorum.

Bazı yakın dostlara defalarca mail gönderdim, telefonla aradım, bazı bilgilerin doğru olup olmadığını, bazı olaylarla ilgili tanıklıklarda bulunmalarını rica ettim. Ricama yanıt vermeyen veya katkıda bulunmayacağını söyleyenlerin de canı sağ olsun.

Belge Yayınları benim için çok önemli. Ayşe ve Ragıp Zarakolu, Türkiye'nin demokratikleşme mücadelesine yaşamlarını adamış dostlar. 2017 Türkiye’sinde Belge Yayın evinden kitabımın çıkması, benim için onurdur.

Belge Yayınlarının kuruluş geleneğini devam ettiren Zarakolu ikinci kuşağına ve yayın evinin her şeyi Mehmet Ali Varış'a demokrasi mücadelede yayıncılık alanındaki emeklerine, kararlı duruşlarına saygılarımla teşekkür etmek istiyorum.

Ekim 2016 / İMROZ (Gökçeada)